BİLİRKİŞİ VE ARABULUCU ÜCRETİ İSTİSNASI

BİLİRKİŞİLERE VE RESMİ ARABULUCULARA ÖDENEN ÜCRETLERİN, ÜCRET GELİRLERİNİN AYLIK TUTARININ ASGARİ ÜCRETİN BRÜT MİKTARINI AŞMAYAN KISMI (PRİMLER HARİÇ) GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

Resmi bilirkişi ve resmi arabuluculara (Hukuki uyuşmazlıklarda arabulucu, savcılık soruşturmaları sonrasında görev yapan uzlaştırmacılar) yapılan ödemelerin vergi istisnasından yararlanıp yararlanamayacağı hususu, incelememizin konusunu oluşturmaktadır.

Bilirkişi ve arabulucuların yaptıkları hizmet nedeniyle elde ettikleri gelirin ücret istisnasından yararlanabilmesi için;

1-Sözü edilen kişilerin elde ettikleri gelir ücret olmalıdır.

2-Bu kişiler işlerini bir işverenin emir ve talimatı doğrultusunda yapıyor olmalıdırlar.

3-Elde ettikleri geliri kendilerine emir ve talimatları doğrultusunda çalıştıkları işveren tarafından ödenmelidir.

4-193 Sayılı Kanunda kendilerine yapılan ödemenin ücret istinasından yararlanacağı yolunda hüküm bulunması gerekir.

5-Bir ay içinde elde ettikleri gelirin istisnadan yararlanacak tutarı asgari ücret miktarı ile sınırlandırılmıştır.

1- Ücret nedir? 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61.maddesinde yine aynı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasında sayılan ve gelirin yedi unsuru arasında yer alan ücretin tanımı yapılmıştır. Bu tanıma göre bir işverenin emir ve talimatları dâhilînde çalışan, emeğinin karşılığını gerçek veya tüzel kişi işverenlerden alan kişilere yapılan ödemeler, ücrettir. Ayrıca bazı hizmetlerin karşılığı olarak yapılan ödemeler ayrıca yasa yapıcı tarafından ücret olarak tanımlanmaktadır.

2- Bilirkişi ve arabulucular (uzlaştırmacılar dahil) kendilerine tevdi edilen işleri mahkeme ya da savcıların emir ve talimatı doğrultusunda yaparlar.

3- Bilirkişi ve resmi arabulucuların işverenleri, mahkeme ya da cumhuriyet başsavcılıklarıdır. Hizmetlerinin karşılığını işverenleri olan mahkemeler ya da Cumhuriyet başsavcılıkları öder.

4- 193 sayılı GVK’nın 61.maddesinin üçüncü fıkrasının 5.bendinde bilirkişi ve resmi arabuluculara yapılan ödemelerin ücret olduğu yolunda açık ve net bir düzenlenme mevcuttur.

5- 193 sayılı GVK’nın 23.maddesinin 1. fıkrasının 18.bendi hükmüne göre hizmet erbabına, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden gelir vergisi istisna kapsamındadır. Ücret istisna tutarından fazla ise istisna dikkate alınmaksızın vergi hesaplanır. Devamında istisna olan miktara isabet eden vergi toplam vergiden düşülerek ödenmesi gereken vergi hesaplanır.

Yukarıda yapılan açıklamalardan kolayca anlaşılacağı üzere gerek bilirkişiler gerekse resmi arabulucu ve uzlaştırmacıların elde ettikleri ücret geliri, gerek genel ücret tanımına uyması gerekse özel olarak yasada ismen sayılmış olmaları nedeniyle GVK’nın 2.maddesinde sayılan gelir unsurlarındandır.

Bu itibarla da GVK’nın 23.maddesinin 1.fıkrasının 18.bendi hükmü uyarınca ücret istisnasından yararlanır.

İlgilenenlerin bilgisine sunulur.

İrfan AYDIN

Bölge İdare Mahkemesi E. Hakimi