Ülkemizde yargı sistemini tanıyabilmek için yargı yerlerini öncelikle görev yönünden sınıflandırmakta yarar vardır.
Görev yönünden Türkiye’de 6 ayrı yargı yeri mevcuttur. Bunlar sırayla;
1-Anayasa Yargısı
2- Adli Yargı
3- Askeri Yargı
4- İdari Yargı
5- Hesap Yargısı/Sayıştay
6- Uyuşmazlık Yargısı
Olmak üzere altı ana başlık altında incelenmesi gerekir.
1- ANAYASA YARGISI : Anayasa Mahkemesi’nin görevleri öncelikle 2709 Sayılı TC Anayasa’nın 69, 85, 94, 148, 153, 158 maddelerinde düzenlenmiştir. Ayrıntılı düzenleme ise 2949 Sayılı "Anayasa Mahkemesinin Kurululu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un", “Kararlar” kenar başlıklı 53. maddesindeki düzenlemeye göre, Anayasa Mahkemesi rutin görevleri yanında AHİM (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi) işlevi nedeniyle yargı görevi ve yetkisi yönünden Türkiye’nin en yüksek mahkemesidir. Diğer taraftan bu mahkemenin diğer 5 (Beş) yüksek mahkemeden (Yargıtay, Danıştay, Sayıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi) daha üstte olduğunun kabulü gerekir.
Anayasa Mahkemesi’nde beş yüksek mahkemeden daha üste olduğunun diğer bir kanıtı da Anayasamızın “Uyuşmazlık Mahkemesi” kenar başlıklı 158. maddesinin 3. fıkrası hükmüdür. Bu fıkra hükmü ise “Diğer mahkemelerle Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır.” şeklindedir. Anayasa Mahkemesi’nin Yargıtay ve Danıştay gibi yargı yerlerinden daha üsttedir.
Buradan çıkan sonuç şudur; Anayasa bir olayda bu konu benim görev alanım kapsamındadır demiş ve bir karar vermişse bu karara koşulsuz uyulmalı ve kararın gereği yerine getirilmelidir. Çünkü Anayasamızın “Anayasa Mahkemesi Kararları” kenar başlıklı 153. maddesinin 6. fıkrasında aynen şöyle “Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazetede hemen yayımlanır ve yasana, yürütme ve yargı organlarını idare makamlarını gerçek ve tüzel kişileri bağlar.” denilmektedir.
Bu itibarla Yargıtay 3. Dairesince verilip kesinleşen kararı, ilgilinin bireysel başvurusu üzerine inceleyip bozan Anayasa Mahkemesi kararına ilk kararı veren ağır ceza mahkemesi uymak zorundadır. Olayda Yargıtay’ın inisiyatif kullanması söz konusu değildir.
